Gelopen: dinsdag 7 november 2023 Etappe: 20,2 km / Totaal: 153,3 km
Vanaf onze overnachtingsplek wandelen we meteen een smal paadje op tussen wat struiken door. Als we nog eens goed op de kaart kijken blijkt dat we op de oude spoorlijn Amersfoort-Kesteren lopen. De etappe voert nu door De Gelderse Vallei. En waar de Achterhoek de naam heeft wanen we ons hier kilometers lang in een prachtig coulissenlandschap. In de graslanden zien we plukjes en wallen van wilgen terug, de wegen worden vaak omzoomd door beuken of eiken.
De Gelderse Vallei is het resultaat van de ijstijden. Bedenk je een lange ijstong die vanuit het noorden naar het zuiden bewoog en aan weerkanten het landschap omhoog drukte zodat de stuwallen van de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe ontstonden. De Gelderse Vallei is wat daartussen overbleef toen het ijs zich terugtrok, een ‘glaciaal bekken’. Het heeft dan ook dezelfde lengte als de Heuvelrug, zo’n 50 km, en loopt van de Eem tot de Rijn. Dat geldt ook het Valleikanaal dat we kruisen, goeddeels ooit als werkverschaffingsproject gegraven. De Gelderse Vallei is lager gelegen, relatief nat en ooit moerassig, Er werd veen afgegraven maar nu vind je er vooral veel grasland, met af en toe wat bos en heide terug. Er zijn dan ook veel grote veeteelt- en varkensbedrijven te vinden, en natuurlijk pluimvee. Niet voor niks willen ze hier sinds een paar jaar de ‘food-valley’ worden genoemd.
Helemaal vlak is het hier trouwens niet. Bij Emminkhuizen (na eerlijk gezegd een matig stukje verkeersweg) denken we even dat we een spoordijk moeten beklimmen, maar het blijkt een onderdeel van de Emminkhuizerberg te zijn (+ 22 meter). Als we boven staan zien we treinrails een eind beneden ons liggen, de spoorlijn Arnhem-Utrecht is er dwars doorheen gegraven.
De route voert vervolgens een stuk over de voormalige Grebbelinie. We lopen langs het bezoekerscentrum daarvan (koffie!). Misschien denkt menigeen bij de Grebbelinie vooral aan de Tweede Wereldoorlog. En dat is wel correct want toen werd op deze verdedigingslinie nog zwaar ingezet als de voorverdediging van het westen van ons land. We weten hoe dat afliep: meer dan enkele dagen vertraging leverde het de Duitsers niet op. Die hebben zelf op het eind van de oorlog de linie nog een keer willen opnemen in hun verdedigingsgordel tegen de geallieerden, maar echt functioneel werd dat niet. Toch gaat de geschiedenis van de Grebbelinie, als verdedigingswerk gebaseerd op inundatie, veel verder terug. Al in de 80-jarige oorlog werden de Spanjaarden er plaatselijk mee op afstand gehouden. De inundatie was mogelijk omdat de Rijn zo’n 6 meter hoger stond dan de Zuiderzee. In ongeveer 20 dagen leverde dat dan een waterstand van zo’n 40 cm op in het inundatiegebied. Heel effectief om een leger destijds tegen te houden. Maar dan moest het niet vriezen natuurlijk want dan was het prima begaanbaar, zoals de Fransen in 1795 deden. In de 18e eeuw werd de linie, mede door die Fransen, echt als compleet verdedigingswerk van de Zuiderzee tot de Rijn aangelegd. Na het tot stand komen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie een eeuw later verloor de Grebbelinie aan belang. Na de aangehaalde gebeurtenissen in WOII werd in 1951 de Grebbelinie als verdedigingswerk echt opgeheven.
De route volgt nu de spoorlijn en de eerste kilometers is dat aangenaam wandelen. De laatste vijf kilometer zijn weliswaar rustig over voornamelijk fietspad, maar echt spannend is het dan niet. Na 20 kilometer bereiken NS-station Ede-Wageningen.
Hier staat de GPX-file voor deze etappe.
